Мемарыял на месцы масавых расстрэлаў пад Любужам (2)
З успамінаў Райковай Веры Паўлаўны, 1916 г. н., г. Магілеў:
"Ой, я бачыла, як у Любужы габрэяў расстрэльвалі. Увосень было. Напачатку вайны.
Раніцай збіраемся ў Бароўцы капаць бульбу і бачым, што выкапана шырокая-шырокая квадратная яма. Глядзім, машына ідзе – будка з брызентавым кузавам. Адна, іншая, трэцяя, усяго шэсць машын. Мы яшчэ не пачалі капаць нават. Мы думалі, што гэта для бульбы машыны да нас едуць і нам яе грузіць трэба. А на нас з машын: «Шнэль, шнэль!». Немцы паказваюць, каб мы прыбіраліся адтуль. Мы бегам адтуль, але глядзелі здалёку.
І потым з машын сталі выпускаць дзяцей. І такія дзеткі гадоў па 15-16, і маленькія, трымаюцца за сукенкі, б'юцца і плачуць. Вельмі шмат народа. І ў чырвоненькіх капялюшыках, і ў сіненькіх, і ў зялёненькіх. Апрануты па-рознаму. Хто ў кофтачках. І ўсіх-усіх з машын выкінулі. Там і сталыя былі. Але мне дзеці запомніліся. Мы стаім там знямеўшы. Іх уніз павялі. Іх там сотні былі. А далей, не бачыла, але чулі стрэлы. Пэўна што, кулямёт: тая-тая-тая. Мы запомнілі гэта.
Велізарная яма была. Але былі і яшчэ ямы. Мой тата расказваў, што бачыў яшчэ расстрэл. Ён пайшоў у лес у Бароўкі за сухастоем. Толькі знайшоў прыдатнае дрэва, як убачыў матацыклы з прычэпамі: «Тык-тык-тык». Тата заціснуўся да елкі плячамі. Думаў, убачаць - і ўсё яму. Варта і не дыхае. Матацыклы спыніліся. Вылазяць зняволеныя з турмы, якіх прывозілі ямы закопваць. Немцы ж самі не закопвалі, а прымушалі нашых арыштаваных. Тата там гутаркі чуў. Пра сам расстрэл тата не казаў, але ўсе казалі, што там габрэяў забілі. Гэта ўсё недалёка адзін ад аднаго па розныя бакі. Іх тут па лесе – цемра."
Гэтыя факты пацвярджаюцца таксама сведчаннямі, зафіксаванымі надзвычайнай камісіяй падчас апытання сведкаў Соф'і Ясютиной з вёскі Новопашково і Марыі Васільеўны Паляковай у 1944 г. (ГАМА, ф.306, оп.1, д.10, з.42—43).